@nezaretten taharet,
bu alıntı ile nette karşılaştım, açıkçası yüzde yüz emin değilim. eğer doğruysa senin iddianı üçüncü kelimede sakatlıyor, Marx siyah olamazdı, öyle olması gerektiği için, başka türlü olamayacağı için beyaz olmuştu.
"kelebek etkisi"nin doğru bir yaklaşım olduğunu düşünmüyorum. bu etkinin yarattığı internet lisanı ile "random"luk insanların sayısız değişkenine hakim olamadıkları nedenlerin yaratacağı sonucun tahmin edilmezliğinin altını çizmek için var. bizler, eğer, tüm nedenleri eksiksiz, fazlasız bilebilecek birikimde olsaydık kelebek etkisi kavramı boşa çıkmış olurdu.
dünya tarihi açısından bakar isek, evrimsel, coğrafyasal, sosyal, kültürel, iklimsel, genetik, menetik tüm parametreleri bilebiliyor olsaydık hiçbir şeyin farklı olamayacağını açıklıkla görürdük. ince bir fark var;
sorunda bahsettiğin "yeni dünya"nın karbon oranından, madenlerin dağılımına, hayvanların yaşam alanlarına üzerinde yaşadığımız dünya ile aynı olduğunu varsaymak durumundayım. dersen ki "en ince fark" dahi yok. o zaman ben haklıyım. ama ince ya da kalın farklılıklar olacaksa, bu farkların bizi nereye götüreceğini asla bilemeyiz. burada söylediklerimiz dilek ve temenniler kuşağı olarak kalır. onun da felsefesel bir değeri dahi olduğunu düşünmüyorum.
bilimin temeli zaten tamamen, istisnasız aynı şartlar altında olan şeylerin, şartlar hiçbir şekilde değişmeseydi yine aynı şekilde olacağını bilmek değil mi? değişkenler değişebilseydi, nereye gideceğimize dair kimse bir şey söyleyemez, "bambaşka olurdu" laf-ı güzaf, kelebek etkisi de zaten bir cümle önce söylediğimi söylüyor, "bambaşka olurdu" gibi kesinliklerden bahsetmiyor. bilemezsin diyor.
0